Van der Vat: rustoord

Daan van der Vat (1909-1977) was van 1945 tot 1967 de Londense correspondent van het dagblad De Tijd. De niet-journalistieke stukken die hij in die periode schreef, en die in een aantal bundels zijn uitgegeven, geven blijk van een heel eigen humor.

Aan de zuidkust van Engeland, in het bekoorlijke graafschap Devonshire – beroemd om zijn uitgestrekte heidevelden en zijn vee, zijn appelcider en zijn boterballetjes, en eens beroemd om zijn ‘cream tea’ totdat de room in Engeland werd afgeschaft – ligt de badplaats Torquay, door vele Britten beschouwd als de mooiste en deftigste badplaats van Engeland. Gebouwd aan de voet en langs de hellingen van drie heuvels, met brede straten die hemelwaarts klimmen rondom de prachtige baai, in de rug beschermd tegen de noordenwind door grijze kalkrotsen, ziet de aristocratische stad neer op een blauwe zee en op een nette binnenhaven waar verweerde vissersbootjes en blanke luxejachten wiegelen zonder rust.
     Nu en dan sluipt vanuit een der naburige oorlogshavens een zorgvuldig opgewreven, blauw-grijze kruiser naar het midden van de baai, laat behoedzaam en bijna geruisloos het anker vallen en verzinkt in een ijzeren mijmering. De dunne, blauwe nevel die op zomerse dagen bijna altijd over de baai hangt onttrekt alle levenstekenen op het oorlogsschip aan het oog. En men vraagt zich af of het schip wellicht een drijvend rustoord is voor vermoeide zeelieden en of wellicht ergens in een met rose schemerlampjes verlicht ruim de officieren en matrozen tezamen met hun beminnelijke kapitein liggen te dromen in hangmatten die in trossen van het plafond hangen. Misschien, zo denkt men, starend over het blauwe water van Torbay, misschien verheft zich nu en dan een varensgast in het schemerdonker en heft neuriënd en met een brok in de keel het ‘Rule, Britannia, Rule the Waves’ aan, waarop alle anderen weemoedig neuriënd invallen. De kapitein verhaalt de matrozen over zijn moeder, en de eerste stuurman vertelt hoe hij eens de eerste prijs heeft gewonnen voor bijbelkennis op de Zondagsschool. Dan wordt het avond en de kapitein tracteert op taartjes en frambozenlimonade, en de kruiser sluipt op kousevoeten huiswaarts, waar een kluwen admiraals, bezorgd over de late thuiskomst, met een stralende glimlach op hun gelaat, staat te wachten rond een lantaren aan de wal.

(Daan van der Vat, 'Terreur in Torquay', in Britten beesten en buitenlanders of hoe in Engeland aan het leven wordt geleden (1953), pp. 149-150. Foto van HMS Bulwark in Torbay ontleend aan Ship in Torbay. Dit is overigens geen kruiser, maar een amfibisch transportschip.)
(An idyllic fantasy about life aboard a Royal Navy cruiser.)