Dickens: verandering

Zo nu en dan zette Charles Dickens (1812-1870) zijn doorgaans toch al pittige stijl tijdelijk in een hogere versnelling. Dan kwam er zoiets:

Change begets change. Nothing propagates so fast. If a man habituated to a narrow circle of cares and pleas­ures, out of which he seldom travels, step be­yond it, though for never so brief a space, his de­par­ture from the monotonous scene on which he has been an actor of importance, would seem to be the sig­nal for instant confusion. As if, in the gap he had left, the wedge of change were driven to the head, rend­ing what was a solid mass to fragments, things ce­ment­ed and held to­geth­er by the usages of years, burst asunder in as many weeks. The mine which Time has slowly dug be­neath familiar ob­jects is sprung in an instant; and what was rock be­fore be­comes but sand and dust.

Verandering baart verandering. Niets plant zich snel­­ler voort. Verlaat een man – al is het maar voor even – de vaste, nau­we kring van zorgen en ge­noe­gens waar hij maar zelden buiten treedt, dan lijkt zijn af­scheid van het saai toneel waar hij een speler van formaat was, het sein tot plotseling tumult. Als­of in de leem­te die hij achterlaat de wig van de ver­an­de­ring tot aan de kop werd ingeramd, waar­door een hech­t geheel aan stukken werd gereten, zo bar­sten din­gen – door jarenlange sleur verbonden en bij­een­ge­hou­den – in weken slechts uiteen. Ver­trouw­de za­ken, door de tijd ge­sta­dig ondermijnd, gaan met een klap de lucht in; en wat eens rots was, wordt tot zand en stof.

(Charles Dickens, Martin Chuzzlewit (1843-1844), hst. 18; vertaling J.E., 2000/2012.)